การเสริมภูมิต้านทานให้กับร่างกาย เป็นเครื่องมือที่สำคัญอย่างหนึ่งที่จะช่วยให้เราสามารถรับมือกับโรคร้ายที่เพิ่มความรุนแรงขึ้นในทุกๆวันนี้ได้ โดยสมุนไพรจัดเป็นทางเลือกหนึ่งของการเสริมสร้างภูมิให้กับร่างกายที่นอกเหนือไปจากการรับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ และการเสริมด้วยวิตามินบำรุงแล้ว และ“ตรีผลา”เองก็จัดเป็นตำรับยาหนึ่งที่ได้รับการแนะนำให้ใช้เพื่อการสร้างสมดุลให้ร่างกาย รวมถึงเสริมภูมิคุ้มกันต่อโรคได้ดีด้วย

 

ความเป็นมา

       ตรีผลา (อ่านว่า ตรี-ผะ-หลา) หรือ ตรีผลากะ เป็นชื่อของตำรับยาที่มีประวัติการใช้ในคัมภีร์อายุรเวชของอินเดียและทางการแพทย์แผนไทยมายาวนาน โดย “ตรี” แปลว่าสาม และ “ผลา” แปลว่าผล ซึ่งรวมกันหมายถึง ผลไม้ 3 อย่างที่นำมาประกอบรวมกันเป็นตำรับยา อันได้แก่  ลูกสมอพิเภก ลูกสมอไทย และลูกมะขามป้อม

      ถ้านำสมุนไพร 3 อย่างนี้มาผสมกันในอัตราส่วนที่เท่ากัน ทางการแพทย์แผนไทยเรียกว่า “พิกัดตรีผลา” แต่ถ้านำมารวมกันในอัตราส่วนที่ไม่เท่ากันเรียกว่า มหาพิกัด เพื่อใช้ให้เหมาะสมกับ สมุฏฐาน หรือเหตุเกิดของแต่ละโรค

 

ประโยชน์

   จากตำราแพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ ได้กล่าวถึงตำรับยา “ตรีผลา”​ ในคัมภีร์สรรพคุณยา หน้า 358 ไว้ว่า

 

 

       เนื่องจากสมุนไพรทั้งสามชนิดต่างมีสรรพคุณและผลต่อร่างกายที่ต่างกัน การผสมในขนาดสัดส่วนที่สมดุล อย่างละ 1 หน่วยเท่าๆกัน จะช่วยส่งเสริมสรรพคุณซึ่งกันและกันเป็นอย่างดี รวมถึงช่วยควบคุมพิษข้างเคียงของแต่ละตัวยาได้ เช่น การใช้สมอไทยและมะขามป้อม ช่วยแก้อาการจุกเสียดแน่นท้องและลดอาการท้องมวน ซึ่งเกิดจากฤทธิ์ที่เป็นยาระบายของสมอพิเภกได้ เป็นต้น

        สมุนไพรทั้ง 3 ชนิดนี้ ต่างช่วยในการบรรเทาอาการไอ ขับเสมหะ และเจ็บคอ จึงนำมาใช้ประโยชน์ในด้านเป็นยาแก้ไอเป็นหลัก แต่นอกเหนือจากที่ว่ามาแล้ว ในปัจจุบันมีหลากหลายรายงานการศึกษาที่ยอมรับว่า “ตรีผลา” สามารถนำมาใช้เพื่อการสร้างเสริมภูมิคุ้มกัน ต่อต้านเชื้อโรคได้ดีทั้งแบคทีเรียและไวรัสอีกด้วย

คุณสมบัติเด่น

มะขามป้อม (Phyllanthus emblica Linn.)   มีสารโพลีฟีนอลและวิตามินซีสูง ต้านอนุมูลอิสระ ปรับภูมิคุ้มกัน ต้านไวรัส

สมอพิเภก (Terminalia belerica (Gaertn.) Roxb.) มีสารโพลีฟีนอลสูง ต้านเชื้อแบคทีเรีย ไวรัส เชื้อรา

สมอไทย (Terminalia chebula Retz.)   มีสารโพลีฟีนอลสูง แก้พิษร้อนใน ลดไข้ เป็นยาระบายอ่อนๆ

 

รูปแบบที่นำมาใช้

     การเลือกใช้สมุนไพรตรีผลา หากเลือกใช้สมุนไพรสดมาปรุงยา จะต้องเลือกวัตถุดิบที่สดสะอาด และไม่มีเชื้อรา เนื่องจากสมุนไพรเหล่านี้จะมีอายุสั้น เก็บรักษาได้ไม่นาน แต่หากไม่สะดวกเตรียมเอง สามารถเลือกหาซื้อรูปแบบพร้อมรับประทานได้ทั่วไป พบได้ทั้งรูปแบบชนิดน้ำ ชนิดเม็ด ชนิดแคปซูล และลูกกลอน โดยขนาดที่แนะนำให้รับประทาน เมื่อมีอาการไอ คือ วันละ 3-4 ครั้ง ครั้งละ 300-600 มิลลิกรัม

     วิธีการเลือกซื้อ ควรเลือกซื้อผลิตภัณฑ์ที่มีความน่าเชื่อถือ ปลอดภัยและได้มาตรฐาน แนะนำให้สังเกตจากทะเบียนยา วันที่ผลิต วันหมดอายุ ลักษณะบรรจุต้องอยู่ในสภาพที่ดี ผลิตโดยโรงงานที่น่าเชื่อถือ มีมาตรฐานรับรอง